İçindekiler
Yenidoğan Sarılığı Nedir?
Yenidoğan sarılığı, bebeklerin doğumdan sonraki 28 gün içinde dünyayla adapte olmaya çalışırken yaşadığı hastalıklardan biridir. Yenidoğan sarılığının erken doğan bebeklerde görülme ihtimali %80 iken vaktinde doğan bebeklerde bu oran %60 civarındadır. Genelde kendiliğinden geçen bir hastalık olsa da bazı durumlarda ciddi sıkıntılar yaşanması mümkündür.
Yenidoğan Sarılığı Neden Olur?
Bebek anne karnındayken bebeğin kanındaki bilirubin annenin karaciğeri tarafından temizlenir. Bebek doğduktan sonra bu görevi bebeğin kendi karaciğeri üstlenir ve bazen bebeğin karaciğeri bu görevi kaldırmaz. Kandaki bilirubin temizlenmediği için gittikçe artar ve sarılığa sebep olur. Bebeklerin birçoğu bu durumdan dolayı yenidoğan sarılığı yaşamaktadır. Bu durum gayet normal olarak görülmektedir, fakat yenidoğan sarılığı normal dışı sebepler yüzünden de oluşmaktadır. Bu sebepler şu şekildedir;
- Bebeğin kanında enfeksiyon bulunması
- Anne ve bebek arasında kan uyumsuzluğu olması
- Enzim eksiklikleri
- Bebeğin safra kanallarının tıkanık olması
- Doğum yapan annenin yaşının yüksek olması
- Annenin zorlu bir doğum süreci yaşaması
- Bebekte herhangi bir karaciğer hastalığı bulunması
Yenidoğan Sarılığı Çeşitleri
Yenidoğan sarılığı çeşitleri, fizyolojik sarılık, patolojik sarılık, emzirme sarılığı, kan uyuşmazlığı ve anne sütü sarılığı olarak beşe ayrılmaktadır;
Fizyolojik Sarılık
Fizyolojik sarılık doğumdan sonraki 2 ve 4. günler arasında oluşan bir sarılık çeşididir. Yeni doğan bebekte karaciğerin henüz olgunlaşmamış olmasından dolayı kaynaklanan bu hastalık çoğu zaman 7-14 gün arasında kendiliğinden geçmektedir.
Patolojik Sarılık
Patolojik sarılık, fiziksel sarılığa göre daha ciddiye alınması gereken bir sarılık çeşididir. Genellikle doğumdan hemen sonra gerçekleşen bu sarılık, bebek ve anne arasındaki birtakım uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır. Patolojik sarılık şu durumlardan dolayı kaynaklanmaktadır;
- Yeni doğan bebek ile anne arasındaki kan uyuşmazlığı
- Bebeğin anne karnındayken bazı enfeksiyonlar geçirmesi
- Bebek karnındayken, annenin ilaç kullanması
- Bebekteki bazı maddelerin doğuştan eksik olması veya olmaması
Emzirme Sarılığı
Emzirme sarılığı, bebeğin yeterli düzeyde anne sütü alamaması sonucu oluşan bir sarılıktır. Herhangi bir tedaviye gerek olmadan, annenin daha sık emzirmesiyle birlikte kısa süre içerisinde kendiliğinden iyileşmektedir.
Anne Sütü Sarılığı
Anne sütü sarılığı, anne sütüyle beslenen bebeklerde annenin sütündeki bazı maddelerden dolayı bebekteki bilirubin seviyesinin artması sonucu oluşur. Nadir görülen bir sarılık çeşididir, fakat herhangi bir risk teşkil etmemektedir. Genellikle doğumdan birkaç gün sonra oluşan bu sarılık 3-12 hafta içerisinde tedaviye ihtiyaç duymaksızın kendiliğinden geçmektedir.
Kan Uyuşmazlığı Sarılığı
Kan uyuşmazlığı sarılığı genellikle doğumun ilk günü ortaya çıkan bir sarılıktır. Anne ile bebeğin kan grupları arasındaki uyuşmazlıktan ortaya çıkan bu hastalıkta anne vücudunun ürettiği antikorlar bebekteki kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına yol açarak bebekteki bilirubin seviyesinin yükselmesine sebep olur. Kan uyuşmazlığı sarılığı kendi kendine geçmediği için tedavi gerektirmektedir. Hastalığın durumuna göre kan uyuşmazlık iğnesi veya fototerapi tedavisi yardımıyla sarılık hızlı bir şekilde atlatılmaktadır.
Yenidoğan Sarılığı Belirtileri
Yenidoğan sarılığı belirtileri hem bebek sağlığı için hem de zamanında müdahale etmek için oldukça önemlidir. Yenidoğan sarılığı belirtileri şunlardır;
- Cildin sarı bir renk alması
- Gözdeki beyaz kısmın sararması
- Bebeğin emme sıklığının azalması
- Bebeğin sürekli uykulu olması
Yeni doğan bebeğiniz yukarıdaki belirtileri gösteriyorsa en kısa zamanda doktora başvurmanız ve bebeğinizin sağlık durumu hakkında gerekli bilgiyi almanız gerekmektedir.
Yenidoğan Sarılığı Nasıl Geçer?
Yenidoğan sarılığı genelde hafif olarak atlatıldığı için çoğu zaman herhangi bir tedavi gerekmez, fakat hastalığın tehlikeli olduğu bazı durumlarda birkaç tedavi uygulanmaktadır. Yenidoğan sarılığı tedavisi için üç çeşit tedavi yöntemi bulunmaktadır;
Işık Terapisi (Fototerapi)
Fototerapi tedavisi uygulanmadan önce bebeğin kaç kilo ve kaç günlük olduğu tespit edilmektedir. Gerekli bilgiler alındıktan sonra eğer bebeğin bilirubin seviyesi yüksek görülürse fototerapi uygulanmaktadır. Tedavi sırasında kullanılan ışığın etkisiyle bilirubin böbreklerin de yardımıyla idrar yoluyla vücuttan atılır ve bebek fazla bilirubinden kurtularak sarılığı atlatır. Tedavi sırasında bebek bolca sıvı kaybetmiş olacağı için fototerapi tedavisi sonrasında bebeğin en az 2-3 saatte bir emzirilmesi ve beslenmesi gerekir.
Kan Değişimi
Bebekteki kan bilirubin seviyesi aşırı yüksek bir düzeyde ise kan değişimi tedavisi uygulanır. Genelde ağır vakalarda ve diğer tedavilerden yanıt alınamadığında uygulandığından dolayı başvurulması gereken son tedavi yöntemidir. Bebeğin kanı değiştirilerek bilirubin seviyesi istenen düzeye getirilir. Böylece, bebek sarılık hastalığını atlatır.
Farmakolojik Ajanlar
Farmakolojik ajanlar olarak adlandırılan bu tedavide yüksek bilirubin seviyesini düşürmek için birkaç adet ilaç kullanılır. Hastalığı geçirmeye yarayacak olan ilaçlar doktor tarafından belirlenir ve daha sonrasında bu ilaçlar bebeğe içirilir. Böylece, hem bebeğin vücudundaki fazla bilirubinin atılması hem de bilirubin üretiminin azalması sağlanmış olur.
